Asielzoekers, vluchtelingen en statushouders
Voordat we ingaan op de Wet inburgering, is het handig om te weten over welke doelgroep we het eigenlijk hebben. De termen asielzoeker, vluchteling, statushouder en nieuwkomer worden vaak door elkaar gebruikt. Wat betekenen deze termen en hoe worden ze toegepast? Dat zullen we even kort toelichten.
Asielzoeker
Een asielzoeker is iemand die om uiteenlopende redenen hun herkomstland heeft verlaten om in een ander land bescherming te zoeken door asiel aan te vragen. Wanneer iemand asiel aanvraagt, wil diegene erkend worden als vluchteling. In Nederland kunnen asielzoekers terecht bij de aanmeldlocaties in Ter Apel en Schiphol. Hier start de asielprocedure. Zolang er geen beslissing over de asielaanvraag is genomen, blijft deze persoon een asielzoeker.
Wist je dat?
Sinds november 2023 is vastgesteld dat asielzoekers meer dan 24 weken per jaar mogen werken als hun asielaanvraag minstens zes maanden in behandeling is. De werkmogelijkheden zijn gehonoreerd door de Raad van State voor asielzoekers. Voorheen mocht deze doelgroep niet meer dan 24 van de 52 weken per jaar werken.
Vluchteling
Een vluchteling is iemand die, volgens het VN-Vluchtelingenverdrag van 1951, in zijn herkomstland ‘gegronde vrees’ heeft voor vervolging op grond van ras, godsdienst, nationaliteit, politieke overtuiging of het behoren tot een bepaalde sociale groep. In Nederland gaat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) na of een asielzoeker onder het Vluchtelingenverdrag van de Verenigde Naties valt en kan worden erkend als vluchteling. Daarbij onderzoekt de IND of de asielzoeker gevaar loopt als zij worden teruggestuurd naar het herkomstland en dus bescherming nodig hebben. Niet iedere asielzoeker is dus een vluchteling.
Statushouder
Zodra een asielzoeker als vluchteling erkend is en in Nederland mag blijven, krijgen zij een tijdelijke verblijfsvergunning voor een periode van vijf jaar. Een vluchteling met een verblijfsvergunning wordt een ‘statushouder’ of ‘vergunninghouder’ genoemd.
Nieuwkomer
Nieuwkomers zijn mensen die niet in Nederland geboren zijn, maar hierheen zijn gekomen met als doel voor een langere tijd te blijven. De term ‘nieuwkomers’ omvat dus, naast vluchtelingen en statushouders, ook andere personen die naar Nederland zijn gekomen voor bijvoorbeeld gezinshereniging, studie of werk.
Asielzoekers vallen in beginsel niet onder de groep nieuwkomers. Dit komt omdat asielzoekers niet meteen recht hebben om gebruik te maken van sociale voorzieningen. Zij worden opgevangen in asielzoekerscentra (azc’s) in afwachting van de afronding van hun procedure. Zodra hun status als vluchteling is erkend, zijn zij statushouders. Pas dan behoren zij tot de groep nieuwkomers.
Nieuwkomers kunnen onder bepaalde voorwaarden meteen aanspraak maken op sociale voorzieningen. Voor meer over het recht op bijstand, kun je altijd teruggaan naar module 2. Daarin is het recht op bijstand in relatie tot de verblijfsstatus al even voorbijgekomen.
In het onderstaande filmpje legt Vluchtelingenwerk ook nog kort het verschil uit tussen de verschillende termen.
Check, dubbelcheck
- Ik begrijp het verschil tussen asielzoekers, vluchtelingen en statushouders.
- Ik weet wie er wordt bedoeld met de groep nieuwkomers.