De Leerplichtwet stelt dat kinderen verplicht zijn naar school te gaan. Vanaf 5 jaar ben je leerplichtig in Nederland. Er zijn twee manieren wanneer leerplicht kan eindigen:
Leerplicht eindigt dus als iemand 16 jaar is geworden. Maar…jeugdigen tussen de 16 en 18 jaar die nog geen startkwalificatie hebben behaald, hebben nog wel een kwalificatieplicht. Dit betekent dat je pas niet meer naar school hoeft als je ‘gekwalificeerd’ bent. Dat wil zeggen in het bezit van diploma havo, vwo of minimaal mbo niveau 2.
Voor leerlingen op voortgezet speciaal onderwijs (vso) geldt een uitzondering. Als zij onderwijs hebben gevolgd in het uitstroomprofiel arbeidsmarktgericht of dagbesteding zijn ze niet meer kwalificatieplichtig.
In geval van ernstige psychische en/of lichamelijke klachten kan een jeugdige ontheffing krijgen van de leerplicht (telkens voor de periode van een jaar). Hij is dan niet verplicht om ingeschreven te staan bij een school.
Ontheffing van de leerplicht wordt aangevraagd bij de leerplichtambtenaar (een collega-ambtenaar dus). Deze zal een recente verklaring vragen van een arts. Vaak is de arts van de GGD.
In geval van ontheffing van de leerplicht is er dus geen school meer verantwoordelijk en gelden dus ook de afspraken op grond van het passend onderwijs niet meer.
Het is dus belangrijk om goed betrokken te zijn als jeugdafdeling van de gemeente bij het handhaven van de leerplicht. Vroegtijdig samenwerken kan mogelijk schooluitval voorkómen. Ondanks ieders goede bedoelingen gebeurt het nog steeds dat jeugdigen zelfs helemaal niet meer naar school gaan. Wanneer dit het geval is én er is ontheffing van de leerplicht, is de Jeugdwet sowieso aan zet, maar we willen dit natuurlijk heel graag voorkómen.