‘Nieuwe’ Jeugdwet een succes?

Actueel/ inspiratie 

We hebben je in vogelvlucht meegenomen in de geboorte van de Jeugdwet. De aanleiding was; bureaucratie, slechte samenwerking tussen instanties, wachttijden, medicalisering (steeds meer kinderen met een label), onvoldoende laagdrempeligheid en stijgende kosten. En hoe doen we het nu?  

Als je de krantenkoppen leest lijkt het alsof er niets terecht is gekomen van de transformatie en idealen. Financiële tekorten, wachtlijsten, kinderen tussen wal en schip. Een deel van de taken worden zelfs verplicht weer gecentraliseerd. Is de decentralisatie mislukt? Valt er nog iets te redden?  

Op dit vlak is er inspiratie genoeg. We delen hieronder onze zienswijze op een aantal punten en artikelen die dit vanuit verschillende oogpunten belichten.  

Financiële tekorten

Met de decentralisatie is er ook een flinke financiële taakstelling neergelegd (lees bezuinigingen). Dit terwijl er juist geïnvesteerd moest worden in het implementeren van het nieuwe jeugdstelsel. Daar komt nog bij dat er door de jaren heen taken bij zijn gekomen zonder dat er geld bij kwam. Voorbeelden hiervan zijn de gezinshuizen en pleegzorg die tot 21 jaar gefinancierd moeten worden en de zorg aan asielzoekerskinderen.  

Het doel van de Jeugdwet is om dichtbij de inwoner hulp te bieden en de drempel tot hulp te verlagen. Het lijkt er nu op dat dit ‘succes’ van de Jeugdwet heeft geleid tot meer hulp, terwijl eigenlijk de gedachte was: minder professionele hulp. Vanzelfsprekend leidt dit ook tot financiële tekorten.  

TIP

Lees bijvoorbeeld eens: Stelsel in groei: een onderzoek naar financiële tekorten in de jeugdzorg (Andersson Elffers Felix, 2020)  
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/gemeenten-krijgen-voor-volgend-jaar-1-3-miljard-extra-voor-jeugdzorg~b34a2cd7/ 
https://publicaties.zonmw.nl/eerste-evaluatie-jeugdwet/ 

Wachttijden

Wachttijden is een complex vraagstuk. Wachttijden zijn ook niet ontstaan met de komst van de Jeugdwet, ook daarvoor waren wachtlijsten al een groot probleem. De volgende aspecten spelen een rol bij de wachtlijsten: 

  • De gemeente moet voldoende van de juiste zorg inkopen 
    • Dat betekent dat zij een divers aanbod moeten inkopen waar gezinnen met allerlei vragen terecht kunnen. Dat betekent ook dat dit diverse aanbod er moet zijn. Te weinig of niet goed ingekocht leidt tot wachtlijsten. 
  • Verkokering bij de aanbieders wat leidt tot contra-indicaties (dit kind past niet bij ons zorgaanbod) 
    • Nog altijd zien we dat een contra-indicatie er voor zorgt dat een kind niet tijdig de juiste behandeling krijgt. Zorgaanbieders hebben ook nog vaak verkokerd en op hun eigen eilandje hun hulpaanbod georganiseerd. Past een jeugdige niet binnen dat aanbod, dan stagneert de zorg. Zeker voor zeer specialistische, complexe hulp is de juiste hulp soms simpelweg niet voorhanden.
  • Cherrypicking 
    • Ook aanbieders kampen met financiële problemen waardoor sommige er voor kiezen om ‘makkelijke’ cliënten aan te nemen en complexe zaken op de wachtlijst te laten staan.  
  • Personeelstekort 
    • De zorg is een omgeving waarin personeel niet aan te slepen is. Dit leidt tot hoge werkdruk, hoog ziekteverzuim en een hoog verloop van personeel. Het is namelijk zwaar werk met veel verantwoordelijkheid. Wanneer een organisatie in een negatieve spiraal komt is het tij moeilijk te keren. 

TIP

Jeugdbescherming Brabant over cliëntenstop: ‘Dit is de enige stap die we nog kunnen zetten’ (Trouw, 2021)  

Van decentraliseren naar centraliseren

De laatste tijd vindt ook steeds meer discussie plaats over het weer centraliseren van de jeugdzorg. Het dichterbij brengen van hulp en het leveren van maatwerk zorgt er ook voor dat er verschillen zijn ontstaan tussen gemeenten. Of eigenlijk zouden we moeten zeggen verschillen tussen regio’s. Over het algemeen kopen gemeenten gezamenlijk in regionaal verband in. 

Ook zijn er politieke voorstellen om bijvoorbeeld een deel van de jeugdzorg weer te centraliseren. Bijvoorbeeld de zware, specialistische hulp omdat dit zelfs regionaal moeilijk te organiseren is.

 

TIP

https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/de-decentralisatie-van-de-jeugdzorg-is-mislukt-daarom-hopen-wij-vurig-op-een-terugkeer-van-een-landelijke-regeling~b3232dbd/

Check, dubbelcheck

  • Yes! Ik heb heerlijk zitten filosoferen.