Er zijn situaties waarin een persoon ontheffing/ vrijstelling kan krijgen van de inburgeringsplicht (art. 5 & art. 6 Wet Inburgering)
- Nieuwkomers onder de 16 jaar. Zij zijn leerplichtig en burgeren op die manier in.
- Nieuwkomers die al naar een school gaan in Nederland (bijvoorbeeld voortgezet of hoger onderwijs) wanneer dit leidt tot een diploma waaruit blijkt dat ze over voldoende kennis van de NL taal beschikking
- Nieuwkomers die al 8 jaar onderwijs hebben gevolgd in Nederland. Van deze groep wordt gesteld dat zij voldoende zijn ingeburgerd.
- Nieuwkomers die beschikken over Nederlandse diploma’s, certificaten of bewijsstukken van een bepaalde opleiding in de Nederlandse taal
- Nieuwkomers boven de pensioengerechtigde leeftijd
- Nieuwkomers uit de EU, Zwitserland of een ander land dat partij is bij de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte
Familieleden van nieuwkomers uit bovenstaande landen die zelf niet uit één van bovenstaande landen komen krijgen ook vrijstelling van de inburgeringsplicht. - Nieuwkomers die via de EU-wetgeving of een ander verdrag een vrijstelling hebben verworven.
- Nieuwkomers die op een andere manier al kunnen aantonen voldoende ingeburgerd te zijn.
- Nieuwkomers waarvan vanwege psychische of lichamelijke beperking, of verstandelijke handicap, niet verwacht kan worden om in te burgeren
- In schrijnende gevallen (hardheidsclausule)