Besluitvormingsproces van nadere regels
Stap 1 – De mogelijkheid of opdracht in de verordening om nadere regels op te stellen
In de verordening wordt aangegeven of de het college de bevoegdheid of zelfs de opdracht heeft om een verordening vast te stellen. Dit werk doen ze natuurlijk niet zelf. Het college zal dit uitvoerende werk beleggen bij…
Stap 2 – De ambtelijke voorbereiding
Binnen de afdelingen van de gemeente worden de nadere regels voorbereid in afstemming met de portefeuillehouder. Bij het voorbereiden van een collegevoorstel zijn vaak veel verschillende mensen betrokken (dat geldt overigens ook voor een raadsvoorstel). Zo word je als beleidsmedewerker geacht om in ieder geval je collega’s van:
- financiën
- juridische zaken
- communicatie
te betrekken om na te gaan of je alles hebt meegenomen in je voorstel.
Verder zorgt de beleidsmedewerker ervoor dat hij heeft gekeken welke gevolgen het voorstel eventueel heeft voor andere beleidsterreinen en waar afstemming nodig is. Het kan zijn dat een voorstel gevolgen heeft voor de uitvoering en de consulenten die de zaken moeten uitvoeren. Dan betrekt de ideale beleidsmedewerker zo vroeg mogelijk de uitvoering in het proces. Het kan dan gaan om een afvaardiging van consulenten, een kwaliteitsmedewerker of de teamleider zelf.
Stap 3 – Akkoord portefeuillehouder en collegebesluit
Als de wethouder tevreden is, brengt hij de nadere regels ter besluitvorming in het college. Het besluit is dan een feit. Het is verschillend per gemeente en hangt af van de zwaarte van de nadere regels of er nog advies gevraagd wordt aan de sociale adviesraad. Na publicatie zijn de nadere regels een feit.
Nadere regels
Nadere regels zijn, net als verordeningen, algemeen verbindende voorschriften (weet je nog wat dat is?) die op lokaal niveau worden vastgesteld. In de nadere regels wordt de verordening verder uitgewerkt (zie ook het schema een stukje terug). Wat er nader uitgewerkt mag worden, wordt in de verordening aangegeven. In de verordening krijgt het college van burgemeester en wethouders een opdracht of mogelijkheid om bepaalde zaken nader uit te werken. In de nadere regels (volgend op de Verordening Jeugdwet) kan bijvoorbeeld vastgelegd worden welke maximale vergoedingen voor bepaalde voorzieningen gelden of wat de verzilveringspercentages zijn bij een persoonsgebonden budget (PGB).
En nog even een feitje voor de fijnproever: in de Participatiewet wordt de gemeenteraad ‘overgeslagen’ bij het opstellen van regelgeving rond de bijzondere bijstand.
De verhouding tussen nadere regels en verordening is hetzelfde als de verhouding tussen wet en verordening. De nadere regels kunnen niet in strijd zijn met de verordening. Het is een uitwerking van de verordening en bevat dus geen nieuwe regels. Vaak bevatten nadere regels ook rechten en plichten van inwoners.
Net als een verordening moeten ook nadere regels openbaar zijn. Er kan niet in bezwaar gegaan worden tegen nadere regels zelf, omdat het om een algemeen verbindend voorschrift gaat. Inwoners kunnen wel bezwaar indienen tegen een besluit dat gebaseerd is op de nadere regels (hier komen we later in de module op terug.)
Nadere regels worden door het college vastgesteld en zijn hierdoor makkelijker tussendoor bij te stellen dan een verordening. Het vaststellen van nadere regels bevat minder stappen dan het vaststellen van een verordening. Bovendien vergadert het college van burgemeester en wethouders normaliter één keer per week en de gemeenteraad één keer per maand.
Beleidsregels
In de Algemene wet bestuursrecht (Awb) is vastgelegd wat beleidsregels zijn en wie ze vaststelt. Beleidsregels zijn een bij besluit vastgestelde algemene regel. Beleidsregels beschrijven hoe een bestuursorgaan met een bepaalde bevoegdheid omgaat. Het is een uitwerking van de regelgeving en niet nieuwe regelgeving. Beleidsregels kunnen bij gemeenten op verschillende plekken voorkomen. Bijvoorbeeld als uitwerking van een verordening, maar ook als uitwerking van nadere regels.
Omdat beleidsregels een verordening (of nadere regels) verder uitwerken, helpen ze uitvoerders om onderbouwd een besluit te nemen (mits deze uitvoerder gemandateerd is natuurlijk 😊, maar daar gaan we nu voor het gemak even van uit). De beleidsregels moeten dan ook aangepast worden wanneer de verordening (en nadere regels) aangepast worden.
Zoals hierboven beschreven zijn beleidsregels een bij besluit vastgestelde algemene regel, en dus geen algemeen verbindend voorschrift. Dit betekent dat er geen rechten en plichten in beleidsregels kunnen staan (want dat zijn nieuwe regels). Hoewel beleidsregels door ieder bestuursorgaan vastgesteld kunnen worden, zie je binnen een gemeente dat het vooral het college is dat beleidsregels vaststelt en niet zozeer de raad. Beleidsregels moeten, net als verordeningen en nadere regels, openbaar zijn. Inwoners kunnen geen bezwaar maken tegen de beleidsregels. Er kan wel bezwaar gemaakt worden tegen een besluit dat aan de hand van de beleidsregels is genomen.
Check, dubbelcheck
Nou dat was wel weer even een sprintje, als dit de helikopter is, wil ik de duikboot niet kennen 😉
- Ik kan het proces voor het vaststellen van nadere regels uitleggen.
- Ik weet welke aspecten en collega’s er allemaal betrokken moeten worden bij de ambtelijke voorbereiding van nadere regels.
- Ik weet het verschil tussen nadere regels en beleidsregels.