Man-zijn in het sociaal domein – Rationeel denkende IT-Helpdesk medewerker of een collega als elk ander?

Door: Sam Mulder, Luc Parie en Harm Luursema

Voor ons als jonge professionals was het al snel duidelijk: in het sociaal domein werken meer vrouwen dan mannen. Dit werd ons duidelijk door de verhoudingen binnen de teams van de verschillende gemeente waar wij gewerkt hebben. Het is ook terug te zien in de cijfers van het CBS: meer dan 84% van de werknemers in de branche zorg en welzijn is vrouw. [1] Maar waar heeft dat mee te maken? En welke invloed heeft dat op je werkzaamheden? En wat vinden we daar eigenlijk van? In dit blog geven we een aanzet voor een gesprek over de man-vrouw verhoudingen.

Verklarende factoren

Waar komt deze man-vrouw verhouding vandaan? Het is in ieder geval duidelijk dat deze man-vrouw verdeling al te zien in het onderwijs. Uit onderzoek blijkt dat slechts één op de vijf studenten binnen de domeinen gezondheid en welzijn man is.[2] Maar binnen het sociaal werk zie je in de domeinen participatie, financiën, ICT en juridische zaken wel weer meer mannen. Daar tegenover staat dat je meer vrouwen tegenkomt naarmate je meer te maken hebt met sociale complexiteit. Mogelijk heeft dat ook te maken met hoe de wetten in het sociaal domein werken. De Participatiewet draait vaak alleen om de inkomenssituatie waarbij je relatief veel eisen kunt stellen. Bij de uitvoering van de Jeugdwet en Wmo is dit anders, daar moet je veel meer samenwerken. Niet alleen met de inwoner, maar ook met alle mensen om die persoon heen. In beide wetten kun je dingen eisen van inwoners, maar in de beeldvorming is de Participatiewet toch een stuk ‘strenger’ dan de Wmo of de Jeugdwet. Dat heeft ook invloed op de baankeuze van mensen: je kiest een baan waarin je je thuis voelt.

Stereotypering

Soms heeft het man-zijn in een vrouwenomgeving praktische gevolgen. Als een man bij jeugd werkt wordt hij al snel aangekeken wanneer de computer niet mee werkt, maar wordt hij (gek genoeg) minder snel betrokken bij gesprekken over kinderen krijgen. Maar ook bij onderwerpen als sollicitaties heeft het man-zijn invloed. Soms lijkt het erop alsof je een baan krijgt omdat je man bent. Verwacht een werkgever dan ook dat je de standaard mannelijke eigenschappen meebrengt (denk aan rationaliteit, pragmatisme, redeneren)? We hebben meegemaakt dat een plan van een mannelijke collega eerder gehoord werd dan hetzelfde plan maar dan gepresenteerd door een vrouwelijke collega. Ook in klantcontact kunnen inwoners zich tegen mannen soms anders opstellen als tegen vrouwen. Als een vrouw haar grenzen aangeeft dan is ze een ‘bitch’, maar als een man dat doet is er ineens geen probleem en is het fijn dat hij duidelijk is. Er zijn dus diverse voorbeelden te noemen waarbij het man-zijn effect heeft op de werkvloer. Maar zijn mannen altijd ICT deskundigen? Zijn mannen altijd rationeel? Zijn plannen van een man beter dan die van een vrouw? En is een duidelijke vrouw echt zo vervelend?

Concluderend

Om een antwoord te geven op bovenstaande vragen: nee, wij denken van niet. In al onze voorbeelden is er sprake van een stereotypering in de man-vrouw verhouding. Veel vaker spelen persoonskenmerken een rol dan je geslacht. Er zijn immers ook vrouwelijke ICT-ers, gevoelige mannen, rationele vrouwen, etc. Je karakter en interesses zouden dus een grotere rol moeten spelen dan je geslacht. Ons pleidooi: wees bewust van je vooroordelen en kijk daar voorbij. We zijn ook benieuwd naar jullie ervaringen op dit gebied, geef gerust een reactie.

[1] https://www.cbs.nl/nl-nl/longread/statistische-trends/2020/arbeidsmarktprofiel-van-zorg-en-welzijn/3-kenmerken-branches-zorg-en-welzijn

[2] https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2018/11/een-op-vijf-leerlingen-gezondheid-of-welzijn-is-man