We hebben gezien dat statushouders, gezinsmigranten en overige migranten de Nederlandse taal moeten leren om in te burgeren en te kunnen participeren. Dat een voldoende beheersing van de Nederlandse taal belangrijk is voor het vinden van betaald werk en participeren in de samenleving, geldt ook voor alle andere uitkeringsgerechtigden. Daarom is in 2016 als aanvulling op Participatiewet de Wet taaleis ingevoerd. Als een uitkeringsgerechtigde het Nederlands niet genoeg machtig is, krijgt hij of zij de verplichting zich in te spannen om zijn of haar Nederlands te verbeteren.

Voor wie is de Wet taaleis?

De Wet taaleis is voor iedereen die de Nederlandse taal onvoldoende beheerst en een bijstandsuitkering aanvraagt. Dit zijn dus niet alleen nieuwkomers of anderstaligen, maar ook Nederlanders die de taal niet op 1F-niveau beheersen. Het geldt dus ook voor het ‘zittend’ bestand. Het ‘zittend’ bestand zijn inwoners die al een bijstandsuitkering ontvangen.

Taalniveau

Iemand beheerst de Nederlandse taal voldoende als hij of zij referentieniveau 1F of A2 heeft. Dit is ongeveer gelijk aan groep acht niveau. Wie niveau 1F heeft, kan korte, eenvoudige teksten lezen en begrijpen. Niveau 1F toetst ook op spreek-, luister-, lees-, gespreks- en schrijfvaardigheid.

Wanneer voldoe je aan de Wet taaleis?

De bewijslast ligt altijd bij de bijstandsgerechtigde. De bijstandsgerechtigde moet aantonen dat hij of zij aan de Wet taaleis voldoet. Lukt dat niet? Dan moet er een taaltoets worden afgenomen.

Je voldoet aan de Wet taaleis wanneer je:

• Kan aantonen dat je minimaal acht jaar Nederlandstalig onderwijs hebt gevolgd.
• Een inburgeringscursus hebt gevolgd en deze ook hebt gehaald.
• Een ander document hebt waarmee je kan aantonen dat er is voldaan aan referentieniveau 1F van de Nederlandse taal.

Wat als iemand niet aan de Wet taaleis voldoet?

Als iemand niet kan aantonen dat hij of zij voldoet aan de taaleis, moet hij of zij een taaltoets afleggen. Als de inwoner de taaltoets haalt, voldoet deze aan de Wet taaleis.
Als de inwoner de taaltoets niet haalt, moet hij of zij een taaltraject volgen. De inwoner krijgt dan een inspanningsverplichting opgelegd. Iemand moet dus actief bezig zijn om zijn of haar taal te verbeteren. Als iemand weigert om een taaltraject te volgen, kan de bijstand met het opleggen van een maatregel verlaagd worden.

Gemeente volgt de voortgang

De gemeente moet de voortgang van het taaltraject van de inwoner volgen. Er zijn geen duidelijke afspraken gemaakt over hoe de voortgang wordt gemeten en hoe de gemeente moet beoordelen of de inwoner zich voldoende inspant tijdens het taaltraject. Elke gemeente kan dus andere meetinstrumenten en beleid hebben over hoe de voortgang en inspanning worden gemeten. Dit kan bijvoorbeeld aan de hand van presentielijsten, verslag van leraren, toetsen etc.

Indien uit het voortgangsonderzoek blijkt dat de inwoner onvoldoende inspanning heeft geleverd om zijn of haar taalniveau te verbeteren – bijvoorbeeld door (bijna) nooit op de taallessen te verschijnen – dan kan de inwoner een maatregel opgelegd krijgen. De eerste keer wordt de bijstand verlaagd met 20%. Na zes maanden (waarin weer geen inspanning geleverd is) kan de bijstand worden verlaagd met 40%. Als na een jaar blijkt dat de inwoner nog steeds geen inspanning verricht, dan kan de bijstand met 100% worden verlaagd. De inwoner ontvangt dan geen bijstand meer totdat hij of zij aan de inspanningsverplichting voldoet. 

Als je nog een korte samenvatting wil van de Wet taaleis, is dit korte filmpje een handig uitstapje, voordat we naar de afsluiting van de module gaan.

---

Nu we weten wat de nieuwe wet inburgering wil bereiken, gaan we kijken hoe dat in de praktijk wordt vormgegeven en natuurlijk welke rol de gemeente hierin heeft. Het is belangrijk om te weten dat er tijdens het inburgeringstraject onderscheid wordt gemaakt tussen statushouders en gezins- en overige migranten. Beide zijn inburgeringsplichtig, maar krijgen andere dienstverlening vanuit de gemeente tijdens hun traject.

Voorinburgering

De eerste fase in het traject is de voorinburgering. Bij statushouders begint dit in het asielzoekerscentrum (AZC). Daar wordt door het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) gestart met de eerste taallessen en het programma Voorbereiding op de inburgering. Gezinsmigranten gaan niet naar een azc omdat zij al een partner of familie in Nederland hebben wonen. Zij nemen dus niet deel aan de voorinburgering, maar leggen in land van herkomst het Basisexamen inburgering af (denk hierbij terug aan inburgering in het buitenland).

Vestiging in een gemeente

Statushouders vestigen zich na de voorinburgering, net als de gezinsmigranten, in een gemeente. De gemeente is verantwoordelijk voor het financieel ontzorgen van de statushouders zodat zij zich volledig kunnen richten op de start van het inburgeringstraject. Daarnaast moet de gemeente voor de groep statushouders maatschappelijke begeleiding organiseren. Deze begeleiding moet statushouders bekend maken met hun nieuwe gemeente en hen ondersteunen bij praktische zaken, zoals het aanvragen van een uitkering en het openen van een bankrekening. Vaak wordt deze taak belegd bij een maatschappelijke organisatie, bijvoorbeeld een lokale afdeling van Vluchtelingenwerk Nederland.

Start van de inburgering

Om het inburgeringstraject voor zowel statushouders als gezinsmigranten goed vorm te geven, wil de gemeente hun capaciteiten en belemmeringen in kaart brengen bij de start van de inburgering. Dit wordt gedaan door een brede intake af te nemen. Dit kan in één of meerdere gesprekken. Op basis hiervan wordt samen met de inburgeraar een persoonlijk Plan Inburgering en Participatie (PIP) opgesteld. Het PIP bevat:

• Een advies voor de te volgen leerroute;
• De te volgen inburgeringsmodules;
• Afspraken over de ondersteuning die de inburgeraar kan verwachten van ketenpartners.

Het persoonlijk plan geeft invulling aan het traject dat de inburgeraar drie jaar gaat doorlopen (= inburgeringstermijn). Als de inburgeraar een bijstandsuitkering van de gemeente ontvangt, worden er in het PIP ook verplichtingen opgenomen met betrekking tot arbeid, re-integratie en de uitkering.

Inburgeren via drie nieuwe leerroutes

Met de nieuwe Wet inburgering zijn er drie leerroutes voor nieuwkomers om in te burgeren:

1. Onderwijsroute (O-route): deze route is gericht op het behalen van een erkend diploma binnen het Nederlands onderwijs voor een goede startpositie op de arbeidsmarkt. Na een taalschakeltraject worden (veelal jonge) inburgeringsplichtigen zo snel mogelijk doorgeleid naar een Nederlandse opleiding.
2. B1-route: om het mogelijk te maken dat de meeste inburgeringsplichtigen zo snel mogelijk, maar uiterlijk binnen drie jaar, taalniveau B1 behalen en hun perspectief op de arbeidsmarkt vergroten, is het van belang dat het leren van de taal gecombineerd wordt met (vrijwilligers)werk.
3. Zelfredzaamheidsroute (Z-route): voor mensen voor wie de onderwijs- of B1-route buiten bereik ligt, komt er een leerroute waarbij iedereen leert zich in de maatschappij te redden. Let op: er worden geen ontheffingen op basis van aantoonbaar geleverde inspanningen meer verleend. Dit kon onder het oude stelsel wel.

Inburgeringsmodules

Naast de drie leerroutes, zijn er ook drie inburgeringsmodules. Dit zijn:

• Kennis van de Nederlandse maatschappij (KNM): hierin leert de inburgeraar over de Nederlandse maatschappij.
• Module Arbeidsmarkt en Participatie (MAP): deze module gaat in op de Nederlandse arbeidsmarkt.
• Participatieverklaringstraject (PVT): in deze module wordt de inburgeraar bekend gemaakt met de rechten en plichten in de Nederlandse samenleving.

---

Voor sommige nieuwkomers begint de inburgering nog voordat zij in Nederland aankomen. Hun inburgering begint al in het land van herkomst. Dit geldt voor de volgende drie groepen:

1. Partners uit het buitenland: bijvoorbeeld een Nederlandse burger die zijn Chinese partner naar Nederland wil halen in het kader van gezinshereniging.
2. Gezinshereniging van nieuwkomers: bijvoorbeeld eenstatushouder die zijn gezin naar Nederland wil halen in het kader van gezinshereniging.
3. Geestelijk bedienaren: bijvoorbeeldeen dominee, imam, priester, rabbijn of andere geestelijke die wil naar Nederland wil komen om hier voorganger te zijn van een religieuze of levensbeschouwelijke organisatie.

Deze drie groepen moeten het Basisexamen inburgering in het land van herkomst afleggen. Dit kan bij een Nederlandse ambassade of een consulaat-generaal. Nadat het basisexamen behaald is kan iemand een Machtiging tot Voorlopig Verblijf (MVV) aanvragen.

Geestelijk bedienaren

We lichten de groep geestelijk bedienaren nog even uit. Het inburgeringsprogramma voor geestelijk bedienaren is namelijk een beetje anders dan voor het gros van de inburgeraars. Geestelijk bedienaren spelen namelijk een belangrijke rol in het integratieproces van een gemeenschap. Zij vervullen vaak een voorbeeldfunctieenadviesrol binnen hun geloofsgemeenschap en kunnen een brugfunctie vervullen tussen hun gemeenschap en de Nederlandse samenleving. Om een verbinder te zijn tussen de verwachtingen vanuit hun gemeenschap en die vanuit de Nederlandse samenleving, moeten ze natuurlijk wel voldoende kennis van de Nederlandse taal en samenleving hebben.

Net als andere inburgeraars moeten ook geestelijk bedienaren het inburgeringsexamen afleggen. Maar dat is niet het enige. Er gelden voor geestelijk bedienaren een aantal aanvullende eisen. Het inburgeringsprogramma voor geestelijk bedienaren bestaat uit drie onderdelen:

1. Een taalcursus die intensiever is dan voor de reguliere inburgeringsplichtigen.
2. Praktijkopdrachten in de regio van vestiging.
3. Thematische bijeenkomsten om algemene en specifieke kennis van de Nederlandse samenleving op te doen.

---

Even tijd voor een pauze. Om de gedachten te verzetten, kan een sudoku een fijne afwisseling bieden. Nog wel nadenken, maar niet over inburgering.

Ga naar sudoku.com, bepaal zelf de moeilijkheidsgraad en puzzel erop los! 😊

We weten nu wat er bedoeld wordt met asielzoeker, vluchteling en nieuwkomer. Maar wie bedoelen we dan met een vreemdeling? Een vreemdeling is iemand die niet de Nederlandse nationaliteit bezit of een nationaliteit bezit die daaraan gelijkgesteld wordt. Een ander woord voor vreemdeling is niet-Nederlander.

Wie wel en wie niet, en onder welke voorwaarden, in Nederland verblijf mag houden regelt de Vreemdelingenwet. In de Vreemdelingwet zijn een aantal zaken geregeld. Zo regelt de Vreemdelingwet:

1. De toelating en uitzetting van vreemdelingen.
2. Het toezicht op vreemdelingen die in Nederland verblijf houden.
3. De bewaking van de Nederlandse grenzen.

EU- en EER-burgers

Inwoners van de Europese Unie (EU) of de Europese Economische Ruimte (EER) hebben in Nederland recht van vestiging en vrijhandelsverkeer. Wanneer zij hier wonen en een beroep doen op sociale voorzieningen, bijvoorbeeld op een uitkering, kan dat gevolgen hebben voor hun verblijfsrecht. Daarvoor moet een melding worden gemaakt bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Die beoordeelt of er gevolgen zijn voor het verblijfsrecht. De IND kijkt eerst of iemand:

• Werknemer of zelfstandig ondernemer is volgens het EU-recht.
• Schoolgaande kinderen heeft in Nederland met een andere nationaliteit dan de Nederlandse.
• Al langer dan 5 jaar in Nederland verblijft en daarom duurzaam verblijfsrecht heeft voor onbepaalde tijd.

Als één van de bovenstaande situaties van toepassing is, heeft de aanvraag geen gevolgen voor het verblijfsrecht. Als dit niet het geval is, kijkt de IND naar de persoonlijke situatie, verblijfsduur, eerder beroep op bijstand en arbeidsverleden om te bepalen of het recht op verblijf gestopt moet worden.

---